Quantcast

Pesten

Inhoud

Plagen, pesten, pestgedrag

Pesten en pestgedrag is een onderwerp dat op elke basisschool en middelbare school speelt bij kinderen en jongeren.

Pesten is voor slachtoffers enorm ingrijpend en kan grote gevolgen op sociaal emotioneel gebied met zich meebrengen. Vaak zijn pesters zich hier niet of nauwelijks bewust van.

De scheidslijn tussen plagen en pesten is niet altijd helder. Kort gezegd heeft plagen geen structureel karakter en pesten wel. Wat opgevat wordt als plagen en pesten verschilt per persoon.

Voorkomen van pesten

Voor een stabiel, zeker kind, zullen pesterijen weinig tot geen invloed hebben op het welzijn van het kind. Voor een kind dat al onzeker is, gevoelig is voor anderen en minder stevig in zijn of haar schoenen staat, kunnen simpele plagerijtjes al snel opgevat worden als pesten.
Uiteindelijk is de definitie niet zo heel interessant: zodra een kind of jongere het gevoel heeft gepest te worden, is actie noodzakelijk.
Op deze website zullen we tips geven om pesten te beperken en hopelijk te voorkomen in de toekomst.

Pesten is een complex gebeuren van sociale regels en groepsinteractie, waarbij zowel pesters als de gepeste een aandeel hebben in het oplossen van het probleem.
Let op: het gaat hier niet om “schuld”, maar om het oplossen van een probleem dat de gepeste jongere heeft.

Signalen van een gepest kind

Hoewel pesten bijna overal voor komt, betekent dat niet dat pesten daarom een noodzakelijk kwaad is.
Er zijn gelukkig veel manieren om als ouder en kind te voorkomen dat een kind langdurig gepest wordt.

De gevolgen van pesten zijn groot voor kinderen. Het is dus belangrijk om teruggetrokken gedrag, plotselinge woede-aanvallen of andere problemen die het gevolg kunnen zijn van pesten, tijdig te signaleren.
Push je kind niet, maar vraag wel door waar nodig en laat je niet gemakkelijk met een kluitje in het riet sturen. Kinderen schamen zich erg en vertellen niet graag aan hun ouders dat ze gepest worden, grotendeels uit angst dat het pesten toch niet opgelost kan worden, maar ook voor een groot deel uit schaamte.

Pesten zit ingebakken

Pesten is een veelvoorkomend probleem, zowel bij kinderen als volwassenen.

Pesten lijkt ingebakken te zijn in de bouwstenen van een mens, waardoor het interessant wordt om te proberen te achterhalen waar pesten vandaan komt, wat de oorzaken van pesten zijn. Het is van groot belang om te weten wat de oorzaken van pesten zijn, om op die manier iets tegen pesten te kunnen doen. Kennis is macht geldt zeker ook hier.

Oorzaken pesten

Wat zijn dan de belangrijkste oorzaken van pesten? De belangrijkste zijn de volgende:

  • Iemand ziet er anders uit: mensen vertonen vaak een reactie op anderen die er anders uit zien. Of het nou is omdat iemand rood haar heeft of een bril, opvallen is, zeker bij kinderen, niet altijd positief. Dingen die anders zijn vallen op, waardoor kinderen geneigd zijn die persoon in een hokje te plaatsen en een oordeel te vellen op basis van een idee dat ze hebben. Als je heel stevig in je schoenen staat, zullen pesters weinig grip op je krijgen.
  • De rode lap: pesten bij kinderen begint altijd onschuldig. Door bepaalde reacties kunnen eenvoudige opmerkingen of plagerijen omslaan in pesten. Dit gebeurt met name als de persoon die gepest wordt, laat zien dat het hem of haar raakt. Door te huilen, boos te worden, mee te lachen of onzekerheid uit te stralen, kunnen kinderen reageren als een stier op een rode lap. Elke keer dat ze bevestigd worden dat de andere persoon moeite heeft met het pesten, zal een motivatie worden om nog meer en harder te pesten.
  • Jaloezie is vaak een onderliggende reden. Veel gepeste kinderen zijn erg intelligent, vallen op of zijn heel erg zichzelf, waardoor pesters er weinig vat op krijgen. Ook dit kan juist reacties uitlokken.
  • Meelopen: zodra de belangrijkste pester door heeft dat hij of zij aandacht krijgt van medeleerlingen als iemand gepest wordt, ontstaat er een machtspelletje. De pester zal de gepeste willen domineren en heeft daar een publiek voor nodig. Zolang dat publiek, de zogenaamde meelopers, niet ingrijpt, stijgt de macht die de pester krijgt met de dag en wordt het voor de gepeste moeilijker en moeilijker om zich staande te houden.
  • Thuissituatie van de pester: ook de thuissituatie van de pester kan van invloed zijn op pestgedrag. In een instabiele thuissituatie waarin veel problemen zijn, zal de pester veel frustratie opbouwen. Door die frustratie af te reageren op iemand die minder dominant aanwezig is, ontstaat een patroon waarin de pester bevrediging haalt uit het vergroten van zijn invloed en kruipt de gepeste steeds verder weg.
  • Meisjes pesten anders dan jongens. Jongens zijn eerder fysiek, meisjes zijn onderling gemener en kunnen verder gaan. Ingrijpen door volwassenen is eerder nodig en gewenst.

Pesten is een sociaal probleem

Zoals je merkt is pesten een ingewikkeld sociaal probleem waar niet 1-2-3 een oplossing voor is.

Zelfs als de oorzaak van pesten duidelijk is, is het moeilijk hier effectief iets aan te doen. Het belangrijkste voor iemand die gepest wordt is een vertrouwenspersoon aan wie ze kunnen vertellen wat er aan de hand is.

Houd er rekening mee dat gepeste kinderen dit over het algemeen zullen ontkennen en niet vol enthousiasme staan te springen om de hulp die volwassenen willen bieden.

Toch is het goed om pesten en de oorzaken ervan bespreekbaar te maken, zodat mensen die ergens mee zitten dit eerder naar voren durven te brengen.

Tip voor in de klas: Spijt!

Wil je in de klas aandacht besteden aan pesten? Bijvoorbeeld tijdens de nationale Week tegen het Pesten? Dan is de film Spijt! – naar het gelijknamige boek van Carry Slee – een goed hulpmiddel om het gesprek op gang te brengen. In deze film zie je een aantal oorzaken van pestgedrag terugkomen. Het is een heftige film die geschikt is voor groep 7 en 8.

Script van Spijt!

Jochem heeft het niet makkelijk op school, want hij is het mikpunt van getreiter door het clubje van Sanne (Charlotte Bakker). Klassenleraar Timo (Dave Mantel) is veel te druk met populair doen voor de scholieren en grijpt niet in. Klasgenoot David (Robin Boissevain) ergert zich hieraan, maar durft er zelf ook niks van te zeggen. Dan organiseert meester Timo het klassenfeest, waar de band van David, Youssef (Brahim Fouradi), Niels (Gregory Samson) en Nienke (Fabiënne Bergmans) kan optreden. David hoopt zo indruk te maken op Vera (Dorus Witte), het leukste meisje uit zijn klas. Als dat helemaal misgaat heeft David geen oog meer voor Jochem, die te pakken wordt genomen door zijn pestkoppen. De volgende ochtend krijgt de klas van de rector te horen dat Jochem ’s avonds niet is thuisgekomen…

Pesten heeft gevolgen voor later

Op deze pagina beschrijven we een aantal van de gevolgen die pesten kunnen hebben op kinderen.

De gevolgen zijn divers, maar over het algemeen levert pesten grote problemen op voor kinderen. Ieder kind zal pesten op zijn of haar eigen manier verwerken, maar dat de invloed op latere leeftijd en op het hele verdere leven van de gepeste groot zijn, staat buiten kijf.

Onderzoek wijst uit dat 8% van de kinderen regelmatig gepest wordt. Elke school is verplicht een pestprotocol te hebben. Sommige scholen zijn hierin enorm vooruitstrevend, andere scholen hebben het pestprotocol voornamelijk op papier staan.

Gevolgen van pesten voor kinderen

  • Minderwaardigheidsgevoel: een kind dat stelselmatig gepest is, gaat automatisch van zichzelf denken dat hij of zij minderwaardig is. Als iedereen maar vaak genoeg laat merken dat je anders bent, ga je dit vanzelf geloven. De invloed hiervan is enorm. Een kind kan ernstig belemmerd worden in allerlei toekomstplannen door een minderwaardigheidsgevoel.
  • Eenzaamheid: eenzaamheid is een van de grootste gevolgen van pesten. Als je het gevoel hebt dat niemand je begrijpt en niemand je helpt, kan eenzaamheid een zware last zijn. Een mens is geprogrammeerd om vrienden te maken en sociale contacten te onderhouden. De eenzaamheid die ontstaat bij iemand die structureel gepest wordt, kan jaren en jaren duren, ook als ze daarna wel vrienden of kennissen hebben.
  • Schoolprestaties: als je continu op je hoede bent, kun je niet presteren. Een veilige omgeving is 1 van de benodigdheden voor kinderen om succesvol te worden. Het gevolg van pesten kan zijn dat schoolprestaties zwaar lijden onder het pesten.
  • Fysieke klachten: hoofdpijn, migraine en andere fysieke klachten komen vaak voort uit ophopingen van stress en wanhoop.
  • Bang voor nieuwe contacten: gepeste kinderen durven ook in een nieuwe omgeving vaak geen contacten meer te leggen. Zelfs als ze bijvoorbeeld van school of sportclub veranderen, kan de situatie al zo ernstig zijn, dat ook hier het patroon zich herhaalt.
  • Zelfmoord: hoewel niemand het graag leest, kan ook zelfmoord een mogelijk gevolg zijn van pesten. De invloed van pesten op iemands leven en welzijn is enorm. Ook daarom is het van enorm belangrijk dat pesters tijdig gestopt worden en gepeste kinderen hulp krijgen die effectief is.

Schakel hulp in en onderneem actie

Op deze pagina vindt u tips tegen pesten voor de kinderen zelf en tips voor ouders en leraren.

Pesten is een serieus probleem dat serieuze gevolgen heeft.
Schakel hulp in als je vermoed dat je kind of leerling gepest wordt. Word je zelf gepest, lees dan de tips goed door en onderneem actie.

Houd er rekening mee dat er geen standaard oplossing voor pesten is, maar neem het altijd serieus.

Tips tegen pesten voor kinderen zelf:

  • Zoek naar een manier om duidelijk te maken dat je gepest wordt. Houd het niet geheim, hoe lastig dat ook is.
  • Ga naar de vertrouwenspersoon op school. Als je buiten school gepest wordt, neem dan contact op met bijvoorbeeld je sportleraar
  • Vertel het je ouders, schrijf het desnoods op een briefje, stuur een e-mail, maar vertel het!
  • Als je graag je verhaal wilt doen maar bang bent dat mensen om je heen zich ermee gaan bemoeien en het erger maken, bel dan de kindertelefoon of chat met de kindertelefoon.
  • Bezoek forums op internet en vertel je verhaal (anoniem) daar. Je kunt veel steun hebben aan anderen.
  • Besef dat niemand ooit recht heeft om iemand anders te pesten. Er kan nooit een aanleiding zijn waarom mensen gemeen tegen elkaar mogen zijn.
  • Neem je eigen probleem serieus. Pesten is ingrijpend en heeft gevolgen. Doe niet of er niks aan de hand is.
  • Oefen je lichaamshouding. Ongewild zul je in elkaar gedoken zijn en je proberen onzichtbaar te maken. Oefen in veilige situaties met je lichaamshouding. Ga rechtop staan en probeer dit bewust vol te houden. Je uitstraling helpt pesten voorkomen.
  • Deze tip is wat moeilijker: niemand heeft het recht om gepest te worden om kleding, haar of wat dan ook. De realiteit is echter wel dat kleding en je uiterlijk bijdragen aan de kans om gepest te worden. Natuurlijk moet je jezelf trouw blijven, maar overweeg of het helpt om bijvoorbeeld merkkleding te dragen. Uiteindelijk verandert dit niet hoe je bent, maar kan het je leven makkelijker maken.

Tips tegen pesten, info voor ouders:

  • Roep geen dingen als “je bent wie je bent”, “je moet meer voor jezelf opkomen”, “je moet ze gewoon eens slaan” en meer van dat soort goedbedoelde maar compleet zinloze adviezen. Immers, als het kind in staat zou zijn dit allemaal te doen, zou het probleem er waarschijnlijk niet zijn.
  • Luister, luister en luister. Ren niet op hoge poten naar school, geef niet de hele tijd adviezen, maar geef je kind de ruimte het verhaal te vertellen. Lukt vertellen niet, zoek dan een andere manier, desnoods per e-mail.
  • Hoor je kind niet helemaal uit. Als ouders is het heftig om te horen dat je kind gepest wordt, maar je kind heeft er geen baat bij om elk detail te moeten vertellen. Vaak is dit te moeilijk.
  • Toon begrip, liefde en zorg dat je er bent om je kind te troosten.
  • Werk samen met je kind een plan uit om het pesten op te laten houden. Luister hierbij heel goed naar wat je kind wil.
  • Er zijn veel trainingen en mogelijkheden om pesten op te lossen. Ook contact met school is hierbij superbelangrijk.

Tips tegen pesten, info voor leraren:

  • Grijp in als een kind gepest wordt. Niet 1 keer, maar elke keer dat je ziet of merkt dat een kind gepest wordt.
  • Leg het programma van je les stil. Haal desnoods een intern begeleider erbij om met de klas te praten.
  • Neem de tijd voor het gepeste kind en de pesters.
  • Heb niet de illusie dat 1 gesprek het probleem oplost. Zorg dat andere leraren op de hoogte zijn en dat het kind extra in de gaten gehouden wordt om stiekem pesten te voorkomen.
  • Besteed tijd aan pesten in het algemeen.
  • Wees heel duidelijk in het feit dat pesten niet getolereerd wordt en dat het pestprotocol aangehouden wordt.
  • Licht ouders in als dit na overleg met het kind een goede oplossing is.

Meer over:
– Pesten Algemeen bij kinderen en jongeren
– Oorzaken van pesten
– Gevolgen van pesten
– Tips pesten thuis en school

11 gedachten over “Pesten”

  1. Waarom moet er gepest worden, waarom wordt ik gepest, ben ik minder dan iemand anders dan. Heb ik iets aan dat het daar aan ligt ik heb geen flauw idee.
    Plies help mij. Wordt nu ook al weer 5jaar gepest en nu ben ik het zat, ik wil dat het stopt en nu, maar durf niks tegen mijn juf te zeggen want voel mij niet op mijn gemak bij de juf.

    1. Houd het niet geheim, hoe lastig dat ook is. Vertel het je ouders, desnoods via een briefje, maar vertel het. Ook hebben velen baat bij een gesprek met de kindertelefoon.

      Is er op school ook een vertrouwenspersoon waar je contact mee op kunt nemen?
      Of heb je misschien een juf of meester uit een andere of eerdere klas waar je wel goed mee overweg kunt?

    2. Probeer zo veel mogelijk bij ze uit de buurt te blijven en maak jezelf zo veel mogelijk onzichtbaar, na een tijdje zullen ze hopelijk niet meer op je letten. Als dit niet helpt zeg je het me maar alsjeblieft ik ben bereid om te helpen.

  2. Reeds het hele schooljaar wordt een kind van mij gepest op school dit escaleert in diefstal, geweld en vernieling van eigendom.
    De school is hier al meerdere malen van op de hoogte gebracht, maar tot heden is hier niet tegen opgetreden en wordt alles aan de kant geschoven.
    Mijn zoon wenst niet meer naar school te gaan en wij zijn ten einde raad om hier een oplossing voor te vinden is er een andere manier, eventueel buiten de school om, om hier een oplossing voor te vinden?

    1. Er zijn veel trainingen en mogelijkheden om pesten op te lossen, maar ook daarbij is het vaak van belang dat de school meewerkt.
      U geeft aan meerdere malen de school van de pesterijen op de hoogte te hebben gebracht, maar dat zij tot op heden hun verantwoordelijkheid niet nemen.

      Een school is wettelijk verplicht om “een veilige omgeving” te bieden. Indien u de indruk heeft dat de school niet adequaat op het pesten reageert of dat uw klachten over het pesten onvoldoende serieus worden genomen, dan kunt u een klacht indienen.

      Scholen zijn wettelijk verplicht om een procedure te hebben voor de afhandeling van een klacht. In de schoolgids dient een paragraaf te staan over de klachtafhandeling, daarin staat dat ouders, leerlingen en personeel een klacht kunnen indienen, bij wie ze dat kunnen doen, wat de procedure is en bij welke klachtencommissie de school is aangesloten.

      Het is uiteraard volledig aan u of u hier gebruik van wilt maken, mogelijk dat alleen het wijzen op deze (klachten)regeling de school kan aanzetten tot actie.
      Houdt in uw achterhoofd dat een goede relatie met school ook van belang is.

    2. helplijnsmpn (stopbullying INC.)

      hallo E.K.

      ik herken dat probleem ook van mijzelf.
      ik ben 12 jaar lang gepest geweest.
      en ik ben ook gaan stelen. dat is niet de beste oplossing.
      maar ik ben toen gaan nadenken. waarom ga ik stelen dat lost niks op. ik kwam ver in de problemen daardoor. ik ben in totaal 14 keer veroordeeld. en nu heb ik een strafblad. en wat heb ik er mee bereikt? helemaal niks! nu ben ik zelf een klein bedrijfje begonnen.
      ik bouw nu mijn leven met kleine stappen weer op. maar om het vertrouwen van mensen om mijn heen weer terug te winnen duurt heel lang!

      ik hoop dat het allemaal goed komt met u zoon!
      als u hulp nodig heeft kunt u bij mij terecht.

      met vriendelijke groeten,

      jeffrey vels
      stopbullying INC.

  3. Als tip wordt er gegeven om te overwegen om toch merkkleding te dragen. Wat heeft dit met tips tegen pesten te maken? Eigenlijk zou je dan juist de pesters gelijk geven, als het hier om zou gaan. Wees jezelf en blijf jezelf. Waar het om gaat is dat jij je goed voelt over jezelf en wie je bent. Merkkleding heeft daar niks mee te maken.

  4. ze proberen je te helpen. als je gepest word is het inderdaad niet nodig gelijk te veranderen maar hiermee stopt het al een beetje. daarnaast is het fijn als je gewoon het gevoel hebt dat je er wat meer bij hoort. en niet alleen nare opmerkingen krijgt.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *