Quantcast

Zwakbegaafdheid

Inhoud

Zwakbegaafde kinderen

Een kind wat zwakbegaafd is, is minder dan gemiddeld intelligent.
Zwakbegaafde kinderen ontwikkelen zich een beetje vertraagd in vergelijking met normaal begaafde kinderen. Hierdoor wordt een zwakbegaafd kind beperkt in het sociaal en zelfstandig functioneren.

Intelligentie

Om goed te kunnen begrijpen wat zwakbegaafdheid is, is het erg belangrijk om te weten wat intelligentie precies betekent.
De Amerikaanse psycholoog, David Wechsler, die de bekende intelligentietesten ontwierp, beschreef intelligentie als volgt: “Intelligentie is het vermogen doelgericht te handelen, rationeel te denken en effectief met de omgeving om te gaan”.
Intelligentie is een eigenschap van de hersenen. Het geeft aan hoe goed de hersenen bepaalde functies uitvoeren.

De functies van de hersenen die samen de intelligentie bepalen zijn:

  • kunnen redeneren
  • plannen maken
  • problemen oplossen
  • taal kunnen begrijpen en spreken
  • abstract denken
  • leren van ervaringen
  • relaties kunnen leggen
  • overeenkomsten en verschillen opmerken
  • ruimtelijke oriëntatie
  • informatie opslaan in geheugen en daar weer uit kunnen halen
  • bestaande kennis in nieuwe situaties kunnen toepassen

Het is niet het geval dat een zwakbegaafd kind deze dingen helemaal niet kan. Een zwakbegaafd kind kan deze functies alleen minder goed of minder snel dan gemiddeld.

Zwakbegaafd of verstandelijk beperkt? (bron: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde)

Wanneer is er sprake van zwakbegaafd (IQ score)

Als maat voor intelligentie wordt het intelligentiequotiënt gebruikt (IQ). Het IQ wordt gemeten door middel van een intelligentietest.

Kinderen halen gemiddeld een score van 100 op een intelligentie test, het gemiddelde IQ is dus 100.
Een kind is zwakbegaafd wanneer het een IQ heeft wat ligt tussen 71 en 84.

Wanneer is sprake van een verstandelijke beperking (IQ score)

Het woord zwakbegaafd wordt vaak verkeerd gebruikt en verward met een verstandelijke beperking. Er is echter wel een verschil tussen zwakbegaafdheid en een verstandelijke beperking.

De IQ score van iemand die verstandelijk beperkt is ligt een stuk lager. Van mensen die een IQ hebben onder de 70 zeggen we dat ze een verstandelijke beperking hebben.

De oorzaak van zwakbegaafdheid

De oorzaak van zwakbegaafdheid ligt in de hersenen. De hersenen functioneren niet optimaal.
Dit kan worden veroorzaakt door een fout in de aanleg al voor de geboorte van een kind, maar kan ook worden veroorzaakt door een beschadiging.

Daarnaast is het vaak het geval dat zwakbegaafdheid geen duidelijke oorzaak heeft, in veel gevallen gaat het om een vorm die valt binnen de normale verdeling van het IQ.

Oorzaken voor de geboorte:

  • Genetische aanleg, o.a. chromosomale afwijking zoals syndroom van Down.
  • Infecties bij moeder tijdens zwangerschap, zoals hersenvliesontsteking
  • Blootstelling aan (voor de baby) giftige stoffen tijdens de zwangerschap, bijvoorbeeld alcoholgebruik door moeder

Oorzaken tijdens de geboorte:

  • Zuurstoftekort
  • Bloeding

Oorzaken na de geboorte:

  • Infecties, zoals hersenvliesontsteking
  • Binnen krijgen van giftige stoffen
  • Hersenletsel veroorzaakt door een ongeluk

Problemen die samengaan met zwakbegaafdheid

Kinderen die zwakbegaafd zijn worden vaak thuis of op school overvraagd. Mensen verwachten dingen van hun, die zij met hun intelligentie helemaal niet aankunnen.
Doordat ze overvraagd worden kunnen allerlei emotionele- en gedragsproblemen ontstaan. Wanneer het kind op het juiste niveau wordt aangesproken verdwijnen deze problemen vaak weer.

Gedragsproblemen

De gedragsproblemen die zwakbegaafde kinderen over het algemeen meer laten zien dan gemiddeld begaafde kinderen hebben vaak te maken met overbeweeglijkheid, concentratie, impulsiviteit, koppigheid en agressie.

Het kan zo zijn dat door de lagere intelligentie het normbesef van het kind zwak is. Het kind kan dan minder goed onderscheid maken tussen wat goed is of slecht is om te doen.

Emotionele en sociale problemen

Het komt ook veel voor dat zwakbegaafde kinderen tegen emotionele en sociale problemen oplopen. Het kan zijn dat een zwakbegaafd kind in de loop van zijn of haar ontwikkeling steeds meer sociale problemen krijgt, doordat het kind steeds minder aansluiting vindt bij zijn ‘slimmere’ leeftijdsgenootjes.

Vaak zijn zwakbegaafde kinderen zeer beïnvloedbaar, als het kind ‘verkeerde’ vrienden krijgt kan het zijn dat zij dit gaan uitbuiten door het kind bijvoorbeeld te gaan pesten.
Daarnaast bestaat er ook de kans dat het kind crimineel gedrag gaat vertonen. Doordat ze vaak beïnvloedbaar zijn en een zwak normbesef hebben lopen zij hier een groter risico op.

Het besef ‘anders’ te zijn dat leeftijdsgenootjes kan zorgen voor een negatief-zelfbeeld.
Een zwakbegaafd kind kan de wereld om zich heen minder makkelijk en minder snel begrijpen. Dit zorgt er vaak voor dat zij emotioneel minder aankunnen, hierdoor lijden zij vaak aan angsten.

Autisme

Zwakbegaafdheid komt in het bijzonder veel voor bij kinderen met autisme. Tachtig procent van de autisten is zwakbegaafd of heeft een verstandelijke beperking. Dit neemt niet weg dat er ook veel kinderen zijn met autisme die een gemiddelde intelligentie hebben of juist hoogbegaafd zijn.

Gevolgen van zwakbegaafdheid

Intelligentie ligt redelijk vast. Door extra oefeningen zal zwakbegaafdheid niet over gaan, het is op die manier dan ook niet te genezen. Een zwakbegaafd kind blijft dan ook zijn of haar hele leven een beneden gemiddelde intelligentie hebben.

Vaststellen van zwakbegaafdheid

Het is erg belangrijk dat zwakbegaafdheid op tijd wordt ontdekt.
De diagnose kan er voor zorgen dat het kind op het juiste niveau wordt aangesproken en dat er geen dingen van hem of haar worden verwacht die niet realistisch zijn.

Zwakbegaafdheid wordt vastgesteld aan de hand van het IQ (intelligentiequotiënt). IQ wordt bepaald met een intelligentietest.

Vaststellen van zwakbegaafdheid bij jonge kinderen

Bij jonge kinderen is het IQ nog erg lastig vast te stellen, zeker als kinderen nog niet kunnen schrijven en lezen. Er wordt op jonge leeftijd dan ook gekeken naar het verstandelijke functioneren op basis van testmateriaal dat speciaal is ontwikkeld voor het jonge kind.
Tijdens de peuter- en kleuterperiode valt bij zwakbegaafdheid op dat het kind achterblijft in de motorische ontwikkeling en de spraak/taalontwikkeling.

Vaak is de inschatting van het IQ op jonge leeftijd hoger, dan het IQ wat uiteindelijk op latere leeftijd uit de intelligentie test komt.

WISC-III NL – Meest gebruikte intellingentietest

In Nederland is de WISC-III NL (Wechsler, D, 2005) de meest gebruikte intelligentietest voor kinderen. Het is een brede intelligentietest, die uit 13 subtesten bestaat.

De helft van deze subtesten doet een beroep op de taalvaardigheid (verbale deel), terwijl de andere helft een beroep doet op het handelend bezig zijn (performale deel). Verder wordt er onderscheid gemaakt tussen verbale vaardigheid, ruimtelijk denken en verwerkingssnelheid.
De test is bedoeld om het IQ vast te stellen bij kinderen van 6 tot en met 17 jaar.

Beschrijving van de subtesten van de WISC-III

Subtest
Beschrijving
1. Onvolledige tekeningen
De subtest Onvolledige Tekeningen bestaat uit 30 opgaven die oplopend zijn in moeilijkheidsgraad. Bij elke opgave wordt er een plaatje getoond, maar bij elk plaatje ontbreekt er iets. Het kind moet het ontbrekende kenmerk kunnen benoemen of aanwijzen.
2. Informatie
De subtest Informatie bestaat uit 31 opgaven waarbij vragen, die steeds moeilijker worden, mondeling en zonder tijdslimiet moeten worden beantwoord.
3. Substitutie
Bij de subtest Substitutie gaat het er om dat het kind symbolen natekent die gekoppeld zijn aan geometrische symbolen (6-7 jaar), of aan getallen (vanaf 8 jaar). Het is de bedoeling om binnen 2 minuten zoveel mogelijk symbolen na te tekenen.
4. Overeenkomsten
De subtest Overeenkomsten bestaat uit 21 opgaven waarbij telkens de overeenkomst tussen twee begrippen moet worden aangegeven.
5. Plaatjes ordenen
Deze subtest bestaat uit 14 opgaven, waarin een aantal plaatjes binnen 45 of 60 seconden in een goede volgorde moet worden gelegd.
6. Rekenen
De subtest Rekenen bestaat uit 26 rekenopgaven, die steeds moeilijker worden. De rekenopgaven moeten, afhankelijk van de moeilijkheidsgraad, worden beantwoord binnen 30, 45 of 75 seconden.
7. Blokpatronen
Deze subtest bestaat uit 12 vragen in oplopende moeilijkheidsgraad. Een aangeboden patroon moet worden nagemaakt binnen 30 tot 120 seconden.
8. Woordkennis
De subtest Woordkennis bevat 35 opgaven, oplopend in moeilijkheidsgraad. In elke opgave wordt er een woord gegeven. Hierin moet het kind de betekenis van het woord aangeven.
9. Figuur leggen
Bij deze test moeten puzzelstukjes tot een figuur worden samengevoegd binnen 120 tot 180 seconden.
10. Begrijpen
Er worden vragen mondeling gesteld. Uit het antwoord van het kind blijkt of hij of zij alledaagse problemen weet op te lossen en of het kind begrip heeft van sociale regels en begrippen.
11. Symbolen vergelijken
De subtest symbolen vergelijken bestaat uit 2 keer 45 opgaven waarbij het kind binnen 120 seconden moet nagaan of een bepaald symbool voorkomt in een groep van 4 aangeboden symbolen (6-7 jaar) of in een groep van 5 symbolen (vanaf 8 jaar).
12. Cijferreeksen
De subtest Cijferreeksen bestaat uit 15 opgaven. Iedere opgave is een reeks van cijfers die het kind moet nazeggen. In de eerste 8 opgaven moet het kind de cijferreeks in de opgenoemde volgorde nazeggen. In de daarop volgende 7 opgaven moet het kind de cijferreeksen in omgekeerde volgorde nazeggen
13. Doolhoven
Deze subtest heeft 10 items, oplopend in moeilijkheidsgraad. Het kind moet hierbij met een potlood de weg van de ingang naar de uitgang van het doolhof aangeven binnen 30 tot 150 seconden.

School

Vaak zitten zwakbegaafde kinderen op een gewone school en zijn ze in staat om normaal onderwijs te volgen.

Wanneer een kind vastloopt in het gewone onderwijs kan hij of zij naar een SBO (speciaal basisonderwijs) school.
Na de basisschool kan een zwakbegaafd kind soms naar het VMBO, wanneer dit te hoog gegrepen is, is praktijkonderwijs een optie.
Praktijkonderwijs is een vorm van voortgezet onderwijs en duurt vijf jaar. Leerlingen worden bij deze vorm van onderwijs voorbereidt op werken, wonen en vrijetijdsbesteding.

Een klein deel van de leerlingen stroomt na het praktijkonderwijs door naar het MBO.

Praktische aanpak:

Praktische aanpak bij een kind dat zwakbegaafd is:

  • Accepteer dat je kind zwakbegaafd is, blijf niet pushen of constant opdrachten geven die te moeilijk zijn.
  • Wees realistisch in welk niveau onderwijs je voor je kind wilt. Op een te hoog school niveau kan het kind overvraagd worden wat, kan leiden tot een negatief zelfbeeld.
  • Benader je kind positief, leg de nadruk op dingen die hij of zij goed kan of goed doet. Het is belangrijk dat het kind een positief zelfbeeld ontwikkelt.
  • Zorg voor duidelijke structuur, zoals een duidelijk dagindeling en duidelijke regels.
  • Geef je kind duidelijke en haalbare opdrachten, waarbij je rekening houdt met de beperkingen van uw kind.

Tips voor ouders:

Tips voor ouders en anderen voor het omgaan met een zwakbegaafdheid:

  • Probeer je verwachtingen die je hebt ten opzichte van de toekomst van je kind bij te stellen naar realistische verwachtingen die passen bij de vermogens van je kind.
  • Blijf voor structureren, zorg er voor dat de gemaakte regels en afspraken regelmatig worden herhaald.
  • Geef duidelijk uitleg over de gemaakte regels, leg uit waarom bepaalde dingen moeten of niet mogen.
  • Geef duidelijke en korte opdrachten. Geef altijd maar één opdracht tegelijk.
  • Zorg altijd voor een snelle reactie op zowel ongewenst gedrag als gewenst gedrag.

20 gedachten over “Zwakbegaafdheid”

  1. Ik denk dat ik zwakbegaafd ben, ik zit in de 3rde van het voortgezet onderwijs.
    Ik maak de hele dag hele flauwe grapjes, maar daar wil ik heel graag mee ophouden.
    Ik weet niet meer wat ik moet doen, want het houd niet op.
    Help me alstublieft?

    1. Dag Bart,
      flauwe grapjes maken hoeft niet te betekenen dat je zwakbegaafd bent hoor. Kan je geen leerlingbegeleider op school aanspreken om je te helpen met je vraag? Misschien kan je met je klasleerkracht hierover babbelen?

  2. Je hoort ook wel eens dat zwakbegaafde mensen op straat terecht kunnen komen en dakloos kunnen worden omdat ze geen mentor hebben die iets voor hun kan regelen. In deze ingewikkelder wordende samenleving wordt het voor hun steeds moeilijker om het hoofd boven water te houden en om dat allemaal te bolwerken. Regeltjes en wetjes en dan kun je iemand nodig hebben die daar invloed op kan uitoefenen anders kunnen zij op straat terecht komen.

  3. Hallo allemaal,
    Ik heb een vraag aan jullie mijn zoon is 3 jaar en getest door een instantie van Adelante, taal en intelligentie test. De uitkomst is tussen de 50-70. Hij is bewegelijke jongen en begrijpt alles, omdat wij 2 talig zijn heeft hij moeite met Nederlands taal. Ze zijn van plan hem naar een school te sturen waar hij helemaal niet bij hoort, hij is niet gehandicapt, maar die school waar hij heen moet gaan alleen kinderen met beperkingen. Kan iemand mij advies geven of heeft iemand hier ervaringen mee.
    Alvast bedankt.
    Emel

    1. Hoi emel. Nog mals
      ik wou iets zeggen hoe kan ik in contakt kommen met jou je kind is nog klein volgens mij is hij nu 6 jaar hoe gaat het nu

    2. Hoi
      Mijn dochter IQ zit ook tussen 60 en 70. Zij zit op speciale basisschool voor kinderen met beperking.
      Er zijn verschillende scholen voor kinderen met beperking.
      Je kind wordt getest en dan ga hun kijken op welke school geschikt is voor je kind.
      Ik als moeder vind het heel fijn dat zij naar speciale school gaat er wordt naar je kind je kijken en geluisterd wat je kind kan en wat niet kan.
      Je krijg elke half jaar uitslag van je kind wat beter is gegaan en wat hun met je kind bezig zijn of wat komen tijd gaan doen.

  4. Mijn nichtje kreeg op school het stempel zwakbegaafd opgeplakt. Uiteindelijk bleek zij een geval van PDD NOS te zijn. Pestgedrag van haar klasgenoten maakten een overstap naar speciaal onderwijs noodzakelijk. Hier bloeide ze – ook verstandelijk – helemaal op. Ze is heel kunstzinnig, maar heeft een beschermde omgeving nodig. Ze zit nu in een begeleid wonen-traject en heeft een baan gevonden.

  5. Mijn zoon is heeft een A-typische autisme spectrum en een vrij hoog IQ maar is dus “super-sociaal” ingesteld .. hij heeft 3 jaar samen gewoond met een meisje uit z’n school (buso) die zwakbegaafd. Hij kon met zijn zware shiften/arbeid het niet meer bolwerken om samen te leven met zijn vriendinnetje 🙁 Bij haar thuis krijgt zij echt geen hulp dus ik heb haar hier opgevangen en ik probeer haar zo zelfstandig als mogelijk te laten functioneren. MAAR … zij wil best helpen .. maar ik moet alles vragen/ aanbieden / … zelf zit ik thuis met cvs /fybro dus alles vragen, bijstaan, uitleggen, put mij uit ! Hoe kan ik haar zo goed als mogelijk opvangen & zelfstandig maken !?! X

      1. Ik ben ook op zoek naar een forum voor ouders met een zwakbegaafd kindje. Mochten jullie het hebben ontdekt, dan sluit ik me er graag bij aan.

  6. Hallo allemaal,

    Ik heb een dochter waarmee ik al vanaf het begin van haar pubertijd veel problemen ervaar. Voornamelijk gedragsproblemen en deze zijn niet mild. Ik heb al die jaren met meerdere instanties contact gehad om mijn dochter de juiste zorg en ondersteuning te kunnen bieden. In de tijd dat ze nog onder toezicht stond raakte ze zwanger en woonde nog thuis. Toen mijn kleinzoon 7 maanden was kwam ze terecht in een moeder kind huis bij ons in de buurt. Maar we hadden nog steeds conflicten omdat ze zich weigerde te voegen naar de regels en de norm. Toen ze in dat moeder kind huis woonde viel het me op dat ik helemaal niks meer hoorde van haar begeleidster. Na het inspreken van de voicemail met een terugbelverzoek kwam nooit een reactie. Wat de echte reden was is meer sterke vermoedens. Omdat ze daarna nog een paar keer tegenover anderen zich negatief had uitgelaten over thuis met zaken die afweken van de feiten voelde ik nattigheid. Nog steeds heeft dat consequenties voor mij om betrokken te blijven bij haar en natuurlijk mijn kleinzoon waar ik stapel op ben maar ik heb de laatste jaren veel onderzoek gedaan naar mogelijke oorzaken en oplossingen omtrent deze situatie omdat ik al meer dan twee jaar mijn kleinzoon niet meer mag zien om een meningsverschil en ze weigert pertinent om met mij dit op te lossen. Mijn kleinzoon weet ook niet waarom, net als ik eigenlijk en als hij vraagt waarom dan is het huis te klein. Het verdrietige is dat ze wel opvoedingsondersteuning ondersteuning heeft maar dit soort zaken worden verborgen gehouden. Liegen was altijd al het grootste probleem maar ze gaat wel ver buiten wat normaal is. Het wijkteam doet niet aan waarheidsvinding en hebben ook de indruk gewekt dat ze van mijn dochter hele andere verhalen hebben gehoord. En wat dat dan mag zijn dat weet ik niet. Het contact met haar zus is daardoor kapot. Ze heeft eigenlijk niemand meer en dat gaat dan ook op voor mijn kleinzoon. Ze is nu 27 en voor de wet volwassen maar door alle naslagwerk lijkt het hier heel sterk op een licht verstandelijke beperking.maar er is geen diagnose en dat is nou zo belangrijk voor iedereen. Haar gedrag is heel schadelijk voor ons en er is echt meer ondersteuning nodig . Maar ik voel me machteloos. De mensen waar ze nog mee omgaat zijn allemaal overtuigd van mijn schuld hierin en zien niet dat ik eigenlijk één van de slachtoffers ben en zeker geen dader. Ik kom nou juist uit een gezin met problemen zoals een vader met psychopathie, mijn zusje heeft lvb en ADHD, jaar zoon zelfs ODD. Mijn zoon heeft ADHD maar zijn vader mogelijk psychopathie en is sprake van ouderverstoting door mijn ex omdat hij nooit de scheiding heeft verwerkt maar uiteindelijk werd het gedrag tegenover mij zo agressief dat er al 15 jaar geen echt contact is. De sociale omgeving is ook daarin betrokken want het viel me steeds meer op dat mensen me gingen blokkeren en negeren. Dat is natuurlijk geen toeval. Als ik probeerde mijn verhaal te vertellen was niemand geïnteresseerd. Mijn jeugd was er één van lichamelijke en geestelijke mishandeling en verwaarlozing. Ik werd daarom zwanger om onder de mishandeling vandaan te komen maar op termijn levert het nog meer ellende op. Ik loop overal tegen gesloten deuren aan en vooroordelen van anderen maar het maakt mij niet uit wat anderen van mij vinden, maar wat ik van mezelf vind. En hun hadden allemaal moeite met mijn eerlijkheid en openheid, maar dat zij zo oneerlijk waren had schijnbaar niemand moeite mee. Bizar toch?
    Ik zoek naar een ingang voor een diagnostisch onderzoek zodat ik mijn kleinzoon weer mag zien. En dat hij beschermd wordt tegen zulke mensen en niet ook straks psychische problemen krijgt want dit is zo slecht voor zijn ontwikkeling.
    Wie heeft een goed advies of tip waar ik in contact zou kunnen komen met iemand die wel iets kan betekenen hierin?

    Angela

    1. Ja dat kan mijn vriendin die autisme heeft en die nu 47 Jaar is deed het ook op die manier. En dat lukte heel goed.Ze haalde echt goede resultaten op school.

  7. Bericht aan contact met de website artikel dat ik las:

    Hoi

    Ik heb IQ test 2017 totaal IQ 77. Dit wijst op zwakbegaafdheid en niet LVB. Behandelaar wijgert te accepteren dat ik zwakbegaafd ben! Zij wilt mij behandelen als iemand die dat niet heeft. En daarom leveren zij niet de zorg die ze zouden moeten leveren. Ik kwam mijn spraak rond 2e levensjaar zeer moeilijk op gang. Ik heb zuurstoftekort gehad bij de geboorte en is hierdoor een zeer lichte hersenbeschadiging ontstaan. Op mijn 20e kon ik niet koken of schoonmaken. Ik heb autisme spectrum stoornis. En 80% van de autisme mensen heeft LVB of Zwakzinnig staat in jullie artikel. En ik ben heel erg beïnvloedbaar persoon voor de slechte bad ppl op deze planeet. Zeer veel traumatische ervaringen en geweld meegemaakt. Omdat slechte mensen op mijn pad kwamen. Psychiatrische patiënt met een laag IQ maar wijgert de behandelaar deze IQ test te respecteren en accepteren!! Ik wil gewoon dat zij mij behandelt zoals het is: ik ben zwakbegaafd. En vandaag nog zei iemand dat hij in USA woont en wist ik echt niet waar dat is. En toen zij hij dat dat in Amerika ligt. En wist ik dat dus niet. En dat zou een normaal functionerende persoon toch moeten weten. Ik heb een knuffel aap SOK. Die neem ik altijd mee! Ookal ben ik 26. De aap is 19. Hij moet altijd mee!!! Heel stom dat behandelaar de IQ van MEE niet wilt accepteren. Want zo ontneemt die me een stuk zorg. Ik woon in Amsterdam met woonbegeleiding. Ik kan heel slecht rekenen dus heb ik rekenmachine nodig voor deze stomme reken som.

    Rewati

  8. Vrolijk meisje

    Ik ben enkele dagen geleden te weten gekomen dat ik zwakbegaafd ben. Ik heb spijt dat ik veel jaren in het middelbaar heb verspild aan een studierichting dat veel te theoretisch was. Het heeft inderdaad mijn zelfvertrouwen aangetast. Ik voelde me dom omdat ik de leerstof niet aankon en ook omdat ik letterlijk niet wist hoe ik met de kinderen moest omgaan van die studierichting. Moest ik het eerder geweten hebben dan zou ik veel eerder een minder theoretische studierichting gekozen hebben.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *